Varikosel, testisleri çevreleyen damarların genişlemesi ve anormal kan birikmesiyle karakterize edilen bir durumdur. Erkeklerde üreme sağlığını etkileyebilen bu durum, genellikle ergenlik döneminde fark edilir ancak nadir durumlarda çocuklukta da görülebilir. Varikosel, testislerde "varisleşmiş damarlar" olarak tanımlanabilir. Çocuklarda genellikle sol testiste ortaya çıkar çünkü sol testisin damar yapısı anatomik olarak daha yatkındır. 10 yaş üzerindeki erkek çocukların, çocuk ürolojisi uzmanları tarafından muayene edilmesi, olası problemlerin erken teşhis edilmesi açısından oldukça önemlidir. Kısırlığa yol açan bu problemin erken teşhisi ve tedavisi gerekir.
İçindekiler
Çocuklarda Varikosel Belirtileri
Varikosel, erken evrelerde herhangi bir belirti göstermeyebilir. Ancak ilerleyen durumlarda şu belirtiler gözlemlenebilir:
- Şişlik ve damar genişlemesi
- Testislerde ağrı
- Testislerde asimetri
Çocuklarda Varikoselin Nedenleri
Varikoselin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak ağır yük taşımak, çok fazla ayakta durmak, ağır egzersizler yapmak varikosele neden olabilmektedir.
- Testis damarlarındaki kapakçıkların düzgün çalışmaması, kanın geri akmasına neden olur.
- Testis damarlarının yapısal farklılıkları ve genetik yatkınlık.
- Karın içi basıncını artıran durumlar (örneğin, kronik kabızlık veya ağır fiziksel aktivite) varikosele neden olabilir.
Çocuklarda Varikosel Tanısı
Çocuklarda varikosel teşhisi genellikle fiziksel muayene ve görüntüleme yöntemleri kullanılarak konur. Teşhis süreci, çocuğun şikayetlerinin ve genel sağlık durumunun detaylı bir şekilde değerlendirilmesiyle başlar. Fiziksel muayene, varikosel teşhisinde ilk ve en önemli adımdır. Doktor, testis torbasında (skrotum) genişlemiş damarları veya şişliği kontrol eder. Çocuk ayakta dururken testis torbasında genişlemiş damarların hissedilip hissedilmediği kontrol edilir. Skrotal ultrasonografi; testis damarlarının genişliğini ve kan akışını değerlendirmek için kullanılmaktadır.
Çocuklarda varikoselin üç derecesi bulunur. Hafif derecede sadece valsalva manevrası yapıldığında tanı konulabilir. Valsalva manevrasında çocuk derin bir nefes alıp karnını sıkar. Bu manevra, damarların dolmasını artırarak varikoselin daha net bir şekilde görülmesini sağlar. Orta derece varikosel, ayakta yapılan muayenede elle hissedilir ancak gözle görülmez. Şiddetli derecedeki varikoselde genişlemiş damarlar gözle görülebilir ve kolayca hissedilir.
Çocuklarda Varikosel Tedavisi
Varikosel tedavisinde amaç, testis fonksiyonlarını korumak, semptomları hafifletmek ve ileride oluşabilecek komplikasyonların önüne geçmektir. Tedavi gerekliliği varikoselin şiddeti, çocuğun yaşadığı semptomlar ve testis gelişimine olan etkilerine bağlıdır. Eğer testislerde asimetri, hacim kaybı, ağrı, rahatsızlık varsa ve ileri düzey bir varikosel ise tedavi edilmesi gerekir. Hafif vakalarda düzenli doktor kontrolü ve izlem yeterli olabilir. Testisin gelişimi, sperm fonksiyonları, çocuktaki diğer semptomlar kontrol edilir.
Varikoselin kesin tedavisi, genişlemiş damarların cerrahi olarak bağlanmasıdır. Cerrahi işlem sırasında, etkilenen damarlar bağlanır veya çıkarılır, böylece kan akışı sağlıklı damarlara yönlendirilir. Cerrahide açık, kapalı yöntemler kullanılabilir. Açık cerrahi geleneksel bir yöntemdir ve kasık bölgesinden yapılan kesi ile genişlemiş olan damarlar bağlanır. Kapalı cerrahi yani laparoskopi ise küçük kesiler, küçük cerrahi aletler ile yapılan daha az invaziv bir yöntemdir.
Çocuklarda varikoselektomi, yüksek başarı oranına sahip bir işlemdir. Testis hacmi genellikle ameliyattan sonra normale döner. Kısırlık riski önemli ölçüde düşürülür.
Varikosel Tedavisi Sonrası
Çocuklarda varikosel ameliyatından sonra genellikle aynı gün eve dönüş mümkündür. Hafif ağrılar da normaldir ve doktorun verdiği ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Çocuklar genellikle 1 hafta içinde okula ve günlük aktivitelerine dönebilir. Spor ve fiziksel aktiviteler için 3-4 hafta dinlenme önerilir. Ameliyat sonrası doktor kontrolleri, testislerin gelişimi ve semptomların takip edilmesi için önemlidir.
Tedavi edilmeyen varikosel, zamanla ağrıya ve rahatsızlığa neden olabilir. Etkilenen testis yeterince gelişmeyebilir. Testislerin sıcaklık artışı, sperm üretimini ve kalitesini olumsuz etkiler. Kısırlığa neden olabilir. Varikosel ameliyatı genellikle güvenli bir işlemdir ve komplikasyon riski düşüktür. Ancak, her cerrahi müdahalede olduğu gibi, enfeksiyon, kanama veya damarların yeniden genişlemesi gibi nadir komplikasyonlar olabilir. Deneyimli bir cerrah tarafından gerçekleştirilen ameliyatlarda bu riskler en aza indirilebilir. Tedavi edilmeyen varikosel, testislerdeki kan birikimi nedeniyle sperm üretimini ve kalitesini olumsuz etkileyerek kısırlığa yol açabilir. Bu nedenle, özellikle ergenlik dönemindeki çocuklarda varikosel teşhisi konulduğunda, üreme sağlığı açısından düzenli takip ve gerekirse tedavi önemlidir. Varikosel ameliyatı sonrasında nüks (tekrarlama) riski düşüktür, ancak tamamen ortadan kalkmaz. Cerrahi teknik, cerrahın deneyimi ve hastanın anatomik özellikleri gibi faktörler nüks riskini etkileyebilir.Çocuklarda varikosel tedavi edilmezse ne olur?
Çocuklarda varikosel ameliyatı riskli midir?
Varikosel kısırlığa neden olur mu?
Varikosel tekrarlayabilir mi?