Peygamber Sünneti Nedir?

Halk arasında "peygamber sünneti" olarak adlandırılan hipospadias, erkek çocuklarda doğuştan görülen bir ürolojik rahatsızlıktır. Bu durum, idrar kanalının (üretra) penis ucuna değil, daha aşağı bir noktaya açılmasıyla tanımlanır. Her 200-300 erkek bebekten birinde görülme ihtimali olan peygamber sünneti, doğru tanı ve uygun cerrahi tedaviyle tamamen düzeltilebilir. Hem tıbbi açıdan hem de halk arasında sıkça karıştırılan yönleriyle bu yazıda hipospadias’ı detaylı şekilde ele alıyoruz.

Peygamber Sünneti (Hipospadias) Nedir?

Peygamber sünneti, tıbbi adıyla hipospadias, erkek çocuklarında doğuştan görülen bir üreme sistemi anomalisidir. Bu durum, idrar kanalının (üretra) penisin ucuna değil, alt tarafına açılmasıyla ortaya çıkar. İdrar deliği penisin alt kısmında, bazen baş kısmının hemen altında, bazen şaftın ortasında, hatta bazı ileri vakalarda testis torbalarının arasında yer alabilir. Bu nedenle çocuk, idrarını düz değil aşağı doğru yapar.

Peygamber sünneti olan bebeklerde, sünnet derisi genellikle yalnızca penisin üst kısmında bulunur ve alt kısmı açıktır. Bu görüntü, dışarıdan bakıldığında çocuğun sünnet olmuş gibi görünmesine neden olur. Terim bu nedenle halk arasında “peygamber sünneti” olarak anılır, ancak dini bir anlam taşımaz. Ayrıca pek çok vakada peniste eğrilik (kordi) de görülür ve bu durum ilerleyen yaşlarda cinsel fonksiyonları etkileyebilir. Peygamber sünneti, cerrahi müdahale ile tedavi edilebilen bir durumdur.

Peygamber Sünneti Neden Olur?

Peygamber sünnetinin oluşma nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok genetik, hormonal ve çevresel faktörün bir araya gelmesiyle meydana geldiği düşünülmektedir.

Normalde anne karnındaki bebeklerin idrar kanalı, gebeliğin 8 ile 14. haftaları arasında oluşur. Bu süreçte penis boyunca ilerleyen idrar yolu, penisin ucunda sonlanacak şekilde kapanır. Ancak gelişim sırasında yaşanan bir aksama, idrar deliğinin penisin alt kısmına açılmasına neden olabilir. Bu gelişimsel bozukluk hipospadias olarak adlandırılır.

Peygamber sünnetinin ortaya çıkmasında genetik faktörlerin önemli bir yeri vardır. Ailede hipospadias öyküsü bulunan çocuklarda bu durumun görülme riski daha fazladır. Ayrıca hormonal denge bozuklukları da rol oynayabilir. Erkek bebeklerin cinsel organlarının gelişimi, testosteron ve benzeri hormonların etkisiyle gerçekleşir. Eğer bu hormonlar yeterli seviyede salgılanmazsa ya da vücut bu hormonlara gerektiği şekilde tepki veremezse hipospadias gelişebilir.

Çevresel faktörler de önemli rol oynar. Özellikle annenin gebelik sırasında sigara içmesi, hormon içeren ilaçlar kullanması, pestisit gibi kimyasal maddelere maruz kalması veya sağlıksız yaşam koşullarına sahip olması riski artırabilir. Ayrıca ileri yaşta hamile kalan kadınlarda ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde hipospadias görülme olasılığı daha yüksektir. Bazı çalışmalarda tüp bebek yöntemleri ile oluşan gebeliklerde de bu duruma daha sık rastlandığı belirtilmiştir.

Peygamber Sünneti Belirtileri ve Teşhis Yöntemleri

Peygamber sünneti, yani hipospadias, genellikle doğumdan hemen sonra yapılan fiziksel muayene sırasında fark edilir. Bu durumun en belirgin belirtisi, idrar kanalının (üretra) penisin ucunda değil, alt yüzeyinde bir noktaya açılmış olmasıdır. Yeni doğan bir erkek bebekte, doktorlar penisin yapısını incelerken idrar deliğinin konumunu ve sünnet derisinin durumunu değerlendirirler. İdrar kanalının uca değil de penisin alt kısmına açıldığı tespit edildiğinde peygamber sünnetinden şüphelenilir ve teşhis konur.

Bu anomalide sünnet derisi genellikle normalden farklı bir şekilde oluşur. Deri, penisin sadece üst kısmında bulunur ve alt kısmında eksiklik vardır. Bu nedenle bebek, sanki daha önce sünnet olmuş gibi bir görüntü sergiler. Halk arasında “zaten sünnetli doğmuş” şeklinde ifade edilen bu görünüm aslında hipospadiasın tipik bir belirtisidir. Belirtiler arasında en dikkat çekici olanı, bebeğin idrar yaparken zorlanması ve idrar akışının normalden farklı olarak aşağı doğru yönelmesidir. Bu durum, idrar deliğinin anormal konumda olmasından kaynaklanır. Ayrıca bazı bebeklerde peniste belirgin bir eğrilik (kordi) bulunur. Bu eğrilik, ilerleyen yaşlarda ereksiyon sırasında daha belirgin hale gelebilir ve cinsel fonksiyonları etkileyebilir.

Bazı hafif hipospadias vakalarında, belirtiler ilk bakışta fark edilmeyebilir. Bu nedenle özellikle idrar yaparken anormallik gözlemleniyorsa, mutlaka bir çocuk cerrahisi veya çocuk ürolojisi uzmanına başvurulmalıdır. Uzman hekim, fiziksel muayenenin yanı sıra gerekirse ultrason veya ürolojik değerlendirme gibi ek görüntüleme yöntemlerine de başvurabilir. Bu sayede idrar kanalının konumu, varsa penil eğrilik derecesi ve ameliyat gereksinimi detaylı şekilde değerlendirilebilir.

Peygamber Sünneti Tedavisi

Peygamber sünneti, yani hipospadias, doğuştan gelen yapısal bir bozukluk olduğu için tedavisi cerrahi yöntemle yapılır. Bu tedavide temel amaç, idrar kanalının ucunu normal anatomik konumuna taşımak, varsa penisteki eğriliği düzeltmek ve penisin hem işlevsel hem de estetik açıdan sağlıklı bir yapıya kavuşmasını sağlamaktır. Cerrahi müdahale, çocuğun yaşam kalitesi açısından oldukça önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde işeme problemleri, ileride cinsel fonksiyon bozuklukları ve psikolojik etkilenmeler meydana gelebilir.

Ameliyat planlaması genellikle çocuğun 6 ila 18 aylık olduğu döneme denk gelir. Bu yaş aralığı hem iyileşme sürecinin daha hızlı olmasını sağlar hem de çocukta ameliyatla ilgili travmatik bir hafıza oluşmasını önler. Bazı ileri vakalarda birden fazla cerrahi girişime ihtiyaç duyulabilir. Ancak deneyimli ellerde yapılan operasyonların başarı oranı oldukça yüksektir.

Peygamber sünneti vakalarında en sık yapılan hatalardan biri, tanı konmadan sünnet yaptırılmasıdır. Oysa bu durumdaki çocuklarda sünnet derisi, cerrahi onarım sırasında çok önemli bir doku kaynağıdır. Cerrahlar, idrar kanalının yeni açıklığını oluştururken bu deriyi greft (doku parçası) olarak kullanır. Eğer çocuk önceden sünnet edilmişse bu deri kaybedilmiş olur ve cerrahi seçenekler sınırlanabilir ya da daha karmaşık hale gelebilir. Bu nedenle peygamber sünneti şüphesi olan bir bebek kesinlikle sünnet ettirilmemeli, önce bir çocuk ürolojisi veya çocuk cerrahisi uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Tanı netleştikten sonra doktorun yönlendirmesine göre tedavi süreci planlanmalıdır.